[vc_row][vc_column width="2/3"][vc_column_text]Afazja jest to spowodowane uszkodzeniem odpowiednich struktur mózgowych częściowe lub całkowite zaburzenie mechanizmów programujących czynności mowy u człowieka, który uprzednio opanował te czynności. Afazję charakteryzują kombinacje deficytów nazywania, fluencji słownej, rozumienia i powtarzania, którym towarzyszą trudności z pisaniem i czytaniem. Charakterystyczne cechy afazji to parafazje, zastępowanie słów, anomia oraz powtarzanie prób wypowiedzenia słowa (conduite d’approche). Parafazje dotyczą nieprawidłowego użycia słów lub głosek. Chorzy mogą zastępować właściwe słowa zbliżonymi znaczeniowo (parafazje semantyczne) lub zupełnie innymi (parafazje werbalne). Mogą występować również zamiany, pominięcia, dostawienia głosek w słowach (parafazje głoskowe). Skrajnym przykładem parafazji są neologizmy, czyli bezsensowne, podobne do słów ciągi głosek, nie występujące w danym języku.
Najczęstszą przyczyną wystąpienia afazji jest uszkodzenie mózgu spowodowane udarem niedokrwiennym. Początek choroby jest zwykle nagły, gdyż dochodzi do zatrzymania dopływu krwi do określonych obszarów mózgu związane z zamknięciem światła naczynia mózgowego. Najważniejsze przyczyny to miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wady serca, migotanie przedsionków. W pierwszej fazie choroby objawy są zwykle najbardziej nasilone, z upływem czasu mogą się stopniowo lub całkowicie wycofywać. Afazja poudarowa rzadko jest objawem izolowanym, często towarzyszą jej niedowłady i zaburzenia czucia oraz inne objawy neurologiczne.
Afazja pojawia się po uszkodzeniu określonych obszarów półkuli mózgu dominującej dla mowy. U 95% osób praworęcznych jest to półkula lewa. U osób leworęcznych w 70% jest to również półkula lewa, u 30% występuje brak wyraźnej dominacji. W zależności od lokalizacji i rozległości lezji mogą występować różne rodzaje afazji.
Afazja Broca (motoryczna, ruchowa)
Ten rodzaj afazji charakteryzuje się trudnościami w ekspresji słownej przy względnie zachowanym rozumieniu mowy. Występują problemy z powtarzaniem i nazywaniem, skrócona fraza, zubożenie składni. Chorzy często ograniczają się do wypowiadania najbardziej znaczących słów (przymiotników, rzeczowników) pomijając słowa funkcyjne i „zbędne” określenia, co prowadzi do „stylu telegraficznego”.
Transkorowa afazja ruchowa
W tym rodzaju afazji występuje utrudnione inicjowanie wypowiedzi, anomia, skrócenie frazy. Względnie zachowane jest rozumienie wypowiedzi oraz powtarzanie. Nie obserwuje się trudności artykulacyjnych. Defekt dotyczy tutaj niezdolności do generowania dłuższych wypowiedzi. Stąd pacjenci często powtarzają słowa i zwroty zasłyszane przed chwilą (echolalia), aby na nich zbudować własną wypowiedź.
Afazja globalna (całkowita)
Afazja ta charakteryzuje się ogólnie zniesioną ekspresją słowną i bardzo ograniczonym rozumieniem mowy. Czasem chory wypowiada stereotypową bezsensowną sylabę lub pojedyncze słowo o charakterze automatycznym (embol).
Mieszana niepłynna afazja
Jest to zaburzenie z pogranicza afazji Broca i afazji globalnej. Charakteryzuje się znaczną anomią, relatywnie słabym rozumieniem mowy, słabym powtarzaniem. Ten rodzaj afazji może pojawiać się w wyniku procesu zdrowienia z afazji globalnej. Ekspresja słowna jest często ograniczona do stereotypowego zwrotu lub słowa, ale często pojawiają się inne krótkie wypowiedzi z wyraźnymi trudnościami artykulacyjnymi, parafazjami i perseweracjami.
Afazja Wernickego (sensoryczna, czuciowa)
Ten rodzaj afazji charakteryzuje się zaburzeniami rozumienia mowy, powtarzania i osłabionym nazywaniem. Artykulacja jest zachowana, jednak wypowiedzi zawierają błędy fonemiczne, semantyczne, „puste” słowa i zwroty oraz perseweracje. W cięższych przypadkach mogą dominować neologizmy. Mowa jest zwykle płynna i obfita.
Transkorowa afazja sensoryczna
W tym zaburzeniu występuje znaczna anomia, słabe rozumienie, ale relatywnie zachowane jest powtarzanie. Mowa pacjentów jest względnie płynna, choć występują w niej liczne przerwy na szukanie słów. Zachowana jest jednak łatwość artykulacji, prozodia i struktury gramatyczne. Chorzy często używają słów ogólnikowych jak „to”, „rzecz”, „coś”.
Afazja kondukcyjna
Afazja ta charakteryzuje się względnie zachowaną płynnością wypowiedzi i długością frazy. Występują trudności w aktualizacji i wypowiadaniu słów. Rozumienie jest zasadniczo zachowane. Typowe jest zaburzenie powtarzania, utrudnione nazywanie, występują również parafazje głoskowe w wypowiedziach. Pacjenci dostrzegając swoje błędy, wkładają dużo wysiłku w poprawianie się.
Afazja anomiczna
Podstawowym problemem w tym rodzaju afazji jest znajdowanie słów. Rozumienie i powtarzanie jest zachowane. Mowa jest dość płynna, choć występują przerwy na szukanie słów. Pacjenci stosują omówienia, słowa zbliżone znaczeniowo lub ogólniki.
Afazje podkorowe
Afazje te są nazywane w zależności od umiejscowienia lezji.
• Afazja wzgórzowa charakteryzuje się anomią, zróżnicowaną długością frazy, zróżnicowaną zdolnością rozumienia. Mowa może być ściszona, z parafazjami i perseweracjami. Relatywnie zachowane jest powtarzanie. Mogą występować słowa dziwaczne, przypadkowe wtrącenia.
• Afazja torebkowo – skorupowa przednia charakteryzuje się anomią, zróżnicowaną długościa frazy, relatywnie dobrym rozumieniem i powtarzaniem. Mowa jest zwykle ściszona, nieprecyzyjna artykulacyjnie, z parafazjami głoskowymi i semantycznymi oraz problemami syntaktycznymi.
• Afazja torebkowo – skorupowa tylna. W obrazie dominuje anomia, trudności w rozumieniu mowy i powtarzaniu. Mowa jest ściszona, ale z dobrą artykulacją, prawidłową składnią, jednak zawiera parafazje.
Z afazją może współwystępować apraksja mowy. Jest to zaburzenie w programowaniu ułożenia i sekwencji ruchów mięśni zaangażowanych w proces mówienia .
Niezależnie od rodzaju afazji bardzo ważna jest szybka i profesjonalna terapia neurologopedyczna bądź neuropsychologiczna. Terapia musi być dopasowana do indywidualnych potrzeb i możliwości pacjenta. Nie ma jednego uniwersalnego wzorca postępowania w terapii mowy u pacjentów z afazja . W terapię afazji musi być zaangażowana cała rodzina nie tylko pacjent i terapeuta co znacznie zwiększa efektywność terapii .Rodzina musi poznać i zrozumieć problem pacjenta aby móc efektywnie uczestniczyć w terapii. Nie bójmy się afazji ale działajmy szybko .
Małgorzata Markowska-Piskorz
neurologopeda[/vc_column_text][/vc_column][vc_column width="1/3"][vc_single_image source="featured_image" img_size="full" alignment="center"][contact-form-7 id="42" title="Front"][vc_btn title="Plan dojazdu" style="flat" shape="square" color="turquoise" size="lg" align="center" button_block="true" link="url:http%3A%2F%2Fwww.primopsyche.pl%2F%3Fpage_id%3D23||"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_text_separator title="Specjaliści" title_align="separator_align_left" color="turquoise"][stm_news loop="size:60|post_type:zespol|by_id:231" posts_per_row="4"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][vc_text_separator title="Inne oferty w dziale Artykuły" title_align="separator_align_left" color="turquoise"][vc_empty_space height="10px"][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text][pt_view id="dba7ffe4az"][/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
